Wstęp

Nigdy w historii matematyki tak wielu nie popełniało tak licznych błędów w tak niewielu zastosowaniach^2.1 -- chodzi oczywiście o statystykę. Dlaczego?

• Zdecydowana większość ludzi korzystających z metod statystycznych to specjaliści w zupełnie innych dziedzinach, względem których statystyka pełni rolę służebną.
• Klasyczna teoria statystyki powstawała ponad pół wieku temu i z braku podówczas komputerów opiera się na zaawansowanych metodach analitycznych (czytaj: długich i skomplikowanych wzorach) oraz koniecznych do ich wyprowadzenia założeniach, nie zawsze spełnianych w praktyce.
• Próba wyjaśnienia tej złożonej teorii na kursie lub w podręczniku dla nie-statystyków kończy się zwykle katalogiem przepisów ,,kiedy stosować który test''. Niestety, żaden katalog nie uwzględni wszystkich przypadków, z którymi możemy mieć do czynienia, i nie zastąpi zrozumienia podstaw.^2.2
• Główną konsekwencją rozpowszechnienia komputerów jest ułatwienie dostępu do tych skomplikowanych metod: z wczytaniem danych do specjalizowanego pakietu statystycznego jakoś sobie poradzimy, potem tylko trzeba ,,doklikać się'' do jakiegoś testu i...komputer zawsze ,,wyrzuci'' jakiś wynik. Ale komputer nie przyjmie odpowiedzialności za dobór metody do problemu i poprawne sformułowanie hipotezy.

Na szczęście komputery niosą tu również dobrą nowinę. Są nią nowe^2.3, rewolucyjnie proste i intuicyjne metody oparte na idei repróbkowania (ang. resampling) -- testy permutacyjne i bootstrap -- oraz możliwość szerokiego stosowania symulacji Monte Carlo. Uwalniając użytkownika od skomplikowanej teorii i wzorów pozwalają skupić się na istocie pytania, na które statystyka ma odpowiedzieć. Ponadto działają często w sytuacjach, w których tradycyjne metody analityczne zawodzą (jak np. bootstrap w szacowaniu błędów złożonych funkcji).

Nowe metody oparte są na ,,brutalnej mocy'' obliczeniowej. Kilkadziesiąt lat temu fakt ten uniemożliwiał ich praktyczne zastosowanie (pewnie dlatego nie zawracano sobie podówczas głowy ich wymyślaniem). Kilkanaście lat temu stanowiło to poważną przeszkodę w ich rozpowszechnieniu. Dzisiaj stosowanie tych metod może Ci co najwyżej uświadomić, że komputer na Twoim biurku ma w sobie więcej mocy obliczeniowej niż maszyna do pisania, którą na co dzień zastępuje.

Wreszcie niekwestionowanym walorem tych metod jest ich ogromna wartość dydaktyczna, umożliwiająca zrozumienie podstaw przed zmierzeniem się z komplikacjami matematycznymi i ideowymi statystyki klasycznej.