RZECZ O ... dodatek do gazety Rzeczpospolita z 19 października 2004 r.

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA

Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej

30-059 Kraków, Al. Mickiewicza 30 tel. +(12) 633-37-40, tel./fax +(12) 634-00-10 http://www.agh.edu.pl/, http://www.ftj.agh.edu.pl/

W ciągu 85 lat swojego istnienia Akademia Górniczo-Hutnicza ewoluowała od tradycyjnej szkoły, kształcącej kadry polskich górników i hutników, w liczący się w Polsce i świecie uniwersytet techniczny o bardzo szerokim spektrum badań i kierunków kształcenia.

Tradycje fizyki w AGH sięgają samych początków tej uczelni. Już w 1919 roku powstała Katedra Fizyki. Nazwa Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH została przyjęta w roku obecnym dla wyeksponowania naszych możliwości kształcenia w zakresie zastosowań informatyki. Zmiana ta nie uszczupliła pola badań wydziału (poprzednia nazwa - Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej) obejmującego od wielu lat tematykę doświadczalną, teoretyczną i zastosowania w dziedzinie fizyki ciała stałego, fizyki jądrowej, fizyki środowiska oraz fizyki medycznej.

Ważne miejsce w badaniach naukowych wydziału zajmuje tematyka cząstek elementarnych i to zarówno w zakresie badań podstawowych jak i prowadzonych na najwyższym światowym poziomie prac z dziedziny detektorów, technik akceleratorowych i aparatury elektronicznej. Te techniczne zaangażowania zostały w dużym stopniu wykreowane przez rozwijającą się od blisko 40 lat współpracę z CERN i potrzeby związane z udziałem w międzynarodowych eksperymentach fizyki cząstek elementarnych.

Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk powstał w roku 1955 jako instytut fizyki jądrowej; w roku 1970 włączono do niego zespół fizyki wysokich energii. W skład instytutu wchodzi kilkanaście zakładów naukowych oraz akredytowane laboratoria: Wzornictwa Przyrządów Dozymetrycznych i Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej.

W Instytucie prowadzi się badania podstawowe i stosowane w dziedzinie fizyki, korzystając z najnowszych osiągnięć technologii i informatyki. Bada się strukturę materii i własności fundamentalnych oddziaływań od skali kosmicznej po wnętrza cząstek elementarnych. Wiele grup działa w obszarach interdyscyplinarnych, współpracując z biologami, chemikami, lekarzami, geologami, inżynierami a nawet ekonomistami.

Instytut jest placówką o światowej renomie, a duża część badań prowadzona jest w ramach międzynarodowych projektów, w tym Programów Ramowych Unii Europejskiej. Współpraca międzynarodowa obejmuje kilkadziesiąt laboratoriów z ponad 30 krajów, wśród których są: Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN w Genewie, francuskie instytuty podległe IN2P3, Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja), niemieckie instytuty: DESY w Hamburgu, KfK w JŸliach, GSI w Darmstadzie oraz uniwersytety w MŸnster i Koblencji, amerykańskie laboratoria w Argone, Fermilab i Brookhaven, japoński ośrodek KEK w Tsukubie, a także włoskie laboratoria w Legnaro i Gran Sasso oraz instytuty podległe INFN.

INSTYTUT PROBLEMÓW JĄDROWYCH IM. ANDRZEJA SOłTANA

05-400 Otwock-Świerk tel: +(22) 718-05-83, +(22) 718-05-85, fax: +(22) 779-34-81 e-mail: sins@ipj.gov.pl, http://www.ipj.gov.pl/

IPJ prowadzi badania podstawowe w dziedzinie fizyki cząstek i oddziaływań elementarnych, fizyki jądrowej i fizyki plazmy, a także w dziedzinie detektorów promieniowania oraz zastosowań technicznych i medycznych. Prowadzone prace są w znacznej mierze oparte na szeroko rozwiniętej współpracy międzynarodowej, wykorzystują także dostępną bazę aparaturową w ośrodku Świerk pod Warszawą. Wysoko rozwinięte techniki informatyczne stanowią podstawę badań i współpracy międzynarodowej. W skład IPJ wchodzi również Zakład Aparatury Jądrowej (ZDAJ). Dział Szkolenia i Doradztwa organizuje szkolenia z zakresu fizyki dla szkół oraz zastosowań promieniowania jonizującego i ochrony radiologicznej (służba celna i straż graniczna).

Uniwersytet Jagielloński, zwany pierwotnie Akademią Krakowską, to drugi po praskim najstarszy uniwersytet w Europie Środkowej, założony przez Kazimierza Wielkiego w 1364 roku, a odnowiony przez Władysława Jagiełłę w 1400 roku. Tradycje nauk matematyczno-przyrodniczych w Uniwersytecie Jagiellońskim sięgają początków XV wieku, a najsławniejszym studentem uczelni był Mikołaj Kopernik.

Obecnie badania naukowe z dziedziny fizyki prowadzone są w Instytucie Fizyki imienia Mariana Smoluchowskiego, wchodzącym w skład Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej. Wśród wielu dziedzin fizyki (fizyka jądrowa, fizyka ciała stałego i miękkiej materii, fizyka powierzchni, fizyka przejść fazowych, optyka atomowa i inne) ważne miejsce zajmują badania z dziedziny teoretycznej i doświadczalnej fizyki cząstek. Pracownicy i doktoranci wydziału biorą aktywny udział w pracach CERN od ponad 40 lat, czego owocem są setki publikacji naukowych.

Oprócz tradycyjnych studiów astronomii i fizyki (ze specjalnością komputerową i medyczną) wydział prowadzi studia w zakresie inżynierii materiałowej i informatyki stosowanej.

Fizyka i astronomia istnieją w Uniwersytecie Warszawskim od chwili jego utworzenia w 1816 roku. Po I wojnie światowej Stefan Pieńkowski stworzył na Hożej liczący się na świecie ośrodek badań optyki atomowej i molekularnej. Po zakończeniu II wojny światowej tematyka badań zaczęła się rozrastać, wzbogacając się o badania z dziedziny fizyki ciała stałego, fizyki jądrowej i cząstek elementarnych, a później o badania ciała stałego metodami jądrowymi, biofizykę i fizykę medyczną. Fizyka teoretyczna, którą zaczął rozwijać Wojciech Rubinowicz, weszła w powojenny okres rozkwitu wraz z utworzeniem przez Leopolda Infelda Instytutu Fizyki Teoretycznej. Obecnie przedmiotem badań doświadczalnych i teoretycznych prowadzonych w instytutach fizyki są układy fizyczne od najbardziej elementarnych (cząstki elementarne czy jądra atomowe) przez złożone (atomy, cząsteczki, ciało stałe, układy biologiczne), do najbardziej złożonego, czyli całego wszechświata. Instytut Geofizyki jest jedyną w Polsce jednostką naukowo-dydaktyczną kształcącą geofizyków w kierunku fizyki wnętrza Ziemi i planet, fizyki atmosfery oraz metod optycznego i komputerowego przetwarzania informacji. Obserwatorium Astronomiczne prowadzi badania naukowe w zakresie szeroko pojmowanej astronomii, teorii względności i kosmologii.