Spływ Rospudą jest doskonałym pomysłem na aktywne spędzenie przedłużonego weekendu w bliskim kontakcie z przyrodą, w pięknej i jeszcze bardzo mało zagospodarowanej okolicy. Rzeka i otaczające ją krajobrazy są malownicze, bardzo urozmaicone i nie zniszczone przez ludzi.

Krótka charakterystyka rzeki

W swym górnym biegu Rospuda przepływa przez wąskie jeziora leżące pomiędzy wysokimi trawiastymi wzgórzami. Pojawiające się na wzgórzach świerki i porozrzucane na brzegach jezior głazy nadają krajobrazowi nieco górski wygląd. Na odcinkach pomiędzy jeziorami dno rzeki jest kamieniste, nurt szybki i występują liczne przełomy.

W miarę posuwania się na południe teren staje się bardziej zalesiony - świerk zastępuje sosna. Brzegi w wielu miejscach są wysokie i strome, nurt nadal szybki, a liczne zakola i powalone drzewa urozmaicają ale i często bardzo utrudniają spływ. Stopniowo pojawia się więcej drzew liściastych, a rzekę otacza głęboka, mroczna zieleń.

W dolnym biegu Rospuda meandruje przez bagniste łąki otoczone liściastymi lasami Puszczy Augustowskiej. Wysokie trzciny porastające brzegi ograniczają widoczność i sprawiają wrażenie, że płynie się bardzo długim i krętym korytarzem.

W końcowej części, po połączeniu się z rzekami Szczeberką i Blizną, Rospuda staje się szeroka i powolna - nurtu praktycznie nie ma, woda jest prawie czarna, w wielu miejscach wystają ponad powierzchnię omszałe i spróchniałe gałęzie. Otaczające bagniste liściaste lasy przy pochmurnej pogodzie są ciemne i ponure i sprawiają nieco "amazońskie" wrażenie. Ostatecznie Rospuda znika w jeziorze o tej samej co ona nazwie (choć formalnie, z hydrologicznego punktu widzenia Rospuda ma kontynuację - jest bowiem uważana za górny bieg rzeki Netty).

Relacja ze spływu

Autorzy tej relacji spływali Rospudą na początku (2-4) czerwca 2000. Sezon wycieczkowy wyraźnie jeszcze się nie rozpoczął, bo w czasie całego spływu spotkaliśmy zaledwie kilka kajaków i to dopiero w pobliżu dolnego jeziora Rospuda (Augustowska) - wszystkie płynęły w górę rzeki. Zainteresowanych zapraszamy do przeczytania bardziej szczegółowej relacji z etapów naszego spływu: Etap 1: jezioro Rospuda Filipowska - jezioro Garbaś (8 godzin, 16km); Etap 2: jezioro Garbaś - Dowspuda (10 godzin, 25km); Etap 3: Dowspuda - Augustów (7 godzin, 25km). W opisie podajemy punkty charakterystyczne ("landmarki", w skrócie LMK), zapisane w pamięci odbiornika GPS.

Krótka charakterystyka spływu

Spływ Rospudą jest generalnie łatwy i bezpieczny ale, szczególnie w górnym biegu, miejscami mocno uciążliwy:

• w górnym biegu wzdłuż brzegów na odcinku wielu kilometrów powbijane są w dno rzeki paliki (resztki dawnych umocnień brzegu), przykrywa je kilkucentymetrowa warstwa wody - ponieważ rzeczka jest tam jeszcze bardzo wąska i kręta, to manewrowanie wśród tych palików jest bardzo kłopotliwe;



• w środkowym biegu jest dużo wypłyceń a spływ tarasują liczne powalone w poprzek nurtu drzewa; miejscami ostre zakręty rzeki z szybkim i głębokim nurtem wymagają sporo uwagi przy ich pokonywaniu;



• w dolnym biegu może trochę znużyć monotonny krajobraz nadbrzeżny (przez pół dnia widać praktycznie tylko ściany trzcin).

Porady praktyczne

W naszej relacji polecamy spływ Rospudą jako doskonały na przedłużony, 3-dniowy weekend. Jednakże, taki wariant wchodzi w grę pod pewnymi warunkami. Po pierwsze, chętni muszą oczywiście mieszkać w niezbyt odległym rejonie Polski - my startowaliśmy z Warszawy, skąd do Augustowa jest około 250km i dojazd przy przeciętnych warunkach drogowych zajmuje 3-4 godziny. Po drugie, przepłynięcie w 3 dni 70km rzeki wraz z pokonaniem przeszkód po drodze wymaga w miarę solidnego przyłożenia się do wioseł i oczywiście minimum kondycji. Bardzo ważne są też lokalne warunki - nam wspaniale dopisała pogoda, a stan wody był, jak go określił spotkany mieszkaniec nadrzecznej miejscowości, "dość wysoki". Oczywiście spływać Rospudą warto nie tylko w przedłużony weekend - może być to również atrakcyjna 6-dniowa impreza wakacyjna.

Adresy wypożyczalni kajaków można z powodzeniem wyszukać w internecie. My skorzystaliśmy ostatecznie z usług pana Jana Wojtuszko (ul. Nadrzeczna 62A, 16-300 Augustów, tel. (87) 6447540). Generalnie polecamy: serwis jest wyraźnie frontem do klienta, o pewnych zastrzeżeniach piszemy w samej relacji ze spływu.

Koszty: wypożyczenie kajaków jest stosunkowo tanie, latem 2000 roku było to 15-20 zł dziennie, natomiast kosztowny okazał się ich transport. Krótka sonda telefoniczna pokazała, że przeciętnie za przewóz kajaków wypożyczający żądali 2 zł za km, przy czym należało opłacić zarówno drogę do punktu startowego spływu jak i drogę powrotną. Cena nie zależała od liczby wiezionych kajaków (typowy wózek mieści ich na raz 6-8). Z Augustowa do początku Rospudy jest około 70km, więc za transport zapłaciliśmy 280 zł.

Wyposażenie i zaopatrzenie: niezbędny jest sprzęt biwakowy w postaci namiotu i śpiwora. Po drodze nie należy oczekiwać jakichkolwiek zorganizowanych biwaków czy stałych campingów z "utensyliami". Wybierając się na "szybki" spływ warto też zabrać ze sobą zapas żywności i wody do picia na całą trasę: po drodze są w zasadzie tylko trzy większe miejscowości (Filipów, Bakałarzewo i Raczki), w których nie oddalając się zbytnio od kajaka można uzupełnić zapasy. W niedzielę, szczególnie poza sezonem sklepy w nich mogą być nieczynne, lepiej więc dla uniknięcia komplikacji i straty czasu mieć wszystko ze sobą.

W wielu miejscach na Rospudzie występują długie odcinki wypłyceń, których nie można pokonać siedząc w kajaku. Wskazane jest zatem, aby zabrać ze sobą odpowiednie obuwie, które wytrzyma długotrwałe brodzenie w szybko płynącej rzece z małymi ostrymi kamieniami na dnie. Najlepsze są po prostu sandały, bo można je szybko wkładać i zdejmować w miarę potrzeby a po przemoczeniu nie są tak nieprzyjemne w dotyku jak pełne buty. Jak widać na zdjęciu obok, jeden z autorów tej relacji nie był dość przezorny i musiał sobie jakoś poradzić już na trasie. W efekcie powstały klapki w bardzo piastowskim stylu.

Koniecznie należy też zadbać o linki holownicze zamocowane na dziobie i rufie kajaka. Po drodze jest dużo przeszkód i przeciąganie przez nie kajaka bez linek jest bardzo uciążliwe.

Zestawy map trasy spływu wykonane na podstawie pomiarów GPS robionych po drodze. Pliki, do których linki umieszczono poniżej zawierają źródła PDF i Postscript (PS) map przeznaczonych do wydrukowania na arkuszach formatu A4.

PDF: 0, 1/3, 2/3, 3/3, opis, spakowany zestaw map. PS: 0, 1/3, 2/3, 3/3, opis, spakowany zestaw map.

Zestaw: 0) mapa zbiorcza w skali 1:200 000; 1-3/3) trzy całostronicowe mapy w skali 1:100 000 oraz opis) osobna strona z opisem.

Mapy zostały wykonane w takim samym odwzorowaniu kartograficznym jak Mapa Topograficzna Polski 1 : 100 000 (patrz poniżej). Położenie punktów na trasie spływu zostało wyznaczone przy użyciu odbiornika GPS Magellan 315.

	Czarna Hańcza szlak wodny. Z Kanałem Augustowskim, Rospudą i Blizną. Mapa turystyczna 1:75 000, Wydawnictwo PTTK "Kraj", wyd. 1, Warszawa 1997, ISBN 83-7005-397-1. Mapa wydana w formie książeczki małego formatu. Trasa przedstawiona została na kilku arkuszach uzupełnionych dość dobrym opisem. Rzecz poręczna i przydatna.
	Suwalszczyzna. Mapa Turystyczna 1:100 000, wyd. 1, PPWK, Warszawa-Wrocław 1998, ISBN 83-7000-338-9. Duży format mapy utrudnia posługiwanie się nią, ale mapa dość dobrze zgadza się z terenem.
	Mapa Topograficzna Polski 1:100 000, arkusz Suwałki, godło N-34-69/70, WZKart., Warszawa 1995, ISBN 83-7135-081-3. Mapa Topograficzna Polski 1:100 000, arkusz Ełk, godło N-34-81/82, WZKart., Warszawa 1996, ISBN 83-7135-079-1. Pozycje klasyczne; podają chyba jednak zbyt mało informacji o rzece.
	W księgarniach dostępna jest również mapa Szlak kajakowy Rospuda 1:70 000, ATIKART, Białystok, ISBN 83-902550-4-9. Autorom relacji barak terenowych doświadczeń z tą publikacją.

	Rzeka Rospuda - spływ kajakiem. Text copyright (c) 2001 by MG, JR. Photo copyright (c) 2000 by JR. Web ver. 20021129 copyright (c) 2002 by AW2P2. Kontakt z redakcją: aw2p2@fuw.edu.pl.