Co to są aminokwasy

Aminowkasy, mówiąc najprościej, to cegiełki, z których zbudowane są wszystkie białka. Mówiąc językiem bardziej chemicznym: są to cząsteczki organiczne, zbudowane z atomów węgla, wodoru, tlenu, azotu i czasem siarki (metionina, cysteina). Jeżeli położymy je płasko, mają kształt punktu, z trzema gałązkami: Teraz już wiemy, dlaczego te cząsteczki nazywamy aminokwasami.

Aminokwasy różnią się między sobą TYLKO grupą boczną (wyjątkiem jest prolina). Właściwości chemiczne danego aminokwasu wynikają z budowy i własności grupy bocznej. Zróbmy krótki przegląd aminokwasów występujących w naturalnych białkach:

glicyna najmniejszy aminokwas ze wszystkich. Jego grupa boczna to po prostu atom wodoru
alanina jej grupa boczna to CH3, czyli grupa metylowa
walina jej grupa boczna to CH2CH3, czyli grupa etylowa
leucyna jej grupa boczna to CH2CH2CH3, czyli grupa propylowa
izoleucyna jej grupa boczna to CH(CH3)2, czyli grupa izopropylowa
fenyloalanina jak sama nazwa wskazuje, jest podobna do alaniny, tylko na końcu, zamiast grupy CH3 występuje pierścień aromatyczny fenylu
tyrozyna drugi aminokwas aromatyczny, ważny dla emisji białkowej
tryptofan trzeci, największy i najważniejszy aminokwas aromatyczny, wrażliwy na charakter otoczenia, w którym się znajduje
arginina aminokwas zasadowy - ma dodatnio naładowany łańcuch boczny
lizyna aminokwas zasadowy - ma dodatnio naładowany łańcuch boczny
histydyna aminokwas zasadowy - w łańcuchu bocznym ma pierścień aromatyczny z 2 atomami azotu
kwas glutaminowy w łańcuchu bocznym występuje grupa karboksylowa COO- czyli zdeprotonowana grupa COOH
glutamina grupa karboksylowa łańcucha bocznego kwasu glutaminowego jest połączona z dodatkową grupą aminową - powstaje ugrupowanie CONH2
kwas aparaginowy w łańcuchu bocznym występuje grupa karboksylowa COO-, łańcuch boczny jest krótszy niż w kwasie glutaminowym
asparagina grupa karboksylowa łańcucha bocznego kwasu asparaginowego jest połączona z dodatkową grupą aminową - powstaje ugrupowanie CONH2
seryna jej grupa boczna to CH2OH
metionina jej łańcuch boczny to CH2CH2SCH3, czyli zawiera siarkę
cysteina jej grupa boczna to CH3SH; grupa -SH, czyli grupa tiolowa jest bardzo reaktywna - dwie cysteiny mogą połączyć się przez grupy tiolowe tworzac mostek disiarczkowy: S-S
prolina jest bardzo szczególnym aminokwasem, ponieważ jej grupa aminowa tworzy pierścień z grupą boczną

Aminokwasy połączone są między sobą tzw wiązaniem peptydowym:
-COOH + H2N- powstaje -CONH-

Warto zauważyć, że dzięki temu cząsteczka białka - czyli łańcuch zbudowany z aminokwasów połączonych ze sobą wiązania peptydowe, ma 2 dobrze określone końce:
Dzięki temu możemy zdefiniować kierunek, w którym będziemy podawać kolejność aminokwasów w białku - od N - końca do C - końca.