LHC - Wielki Zderzacz Hadronów
Zbliżając się do XXI wieku fizyka cząstek elementarnych
koncentruje
się już nie na odkrywaniu podstawowych składników materii, lecz na
próbach zrozumienia ich właściwości. Maszyną mającą
przenieść fizyków w tę nową ekscytującą fazę badań
jest budowany obecnie w CERN-ie Wielki Zderzacz Hadronów LHC (Large
Hadron Collider).
Jak wykazuje teoria, odpowiedzi na niektóre z pozostających pytań
możemy spodziewać sie osiągając energię zderzeń rzędu
1 TeV (jednego teraelektronowolta). Jest to energia bilion razy
większa od pojawiających się w typowych procesach biologicznych czy
chemicznych, lecz tylko dziesięć razy przekraczająca osiągnięcia
obecnych akceleratorów cząstek. Taką właśnie energię
uzyskamy w LHC.
Najłatwiejszą drogą uzyskania energii 1 TeV jest zderzanie stosunkowo
łatwych do produkcji i przyspieszania wiązek protonów. Protony są
jednak obiektami złożonymi, składającymi się z kwarków i
gluonów (nośników oddziaływań silnych), dzielących ich
energię między siebie. LHC będzie musiał więc zderzać wiązki
protonów o wyższych energiach, około 7 TeV, aby móc uzyskać
energie rzędu 1 TeV przypadające na cząstki elementarne (kwarki, gluony).
Tradycją CERN-u jest budowanie nowych maszyn przy wykorzystaniu
wcześniejszych inwestycji, czyli już istniejących
akceleratorów. LEP wykorzystuje synchrotron protonowy (PS), pierwszy
akcelerator protonów w CERN-ie wybudowany jakieś 40 lat temu oraz
supersynchrotron protonowy (SPS) skonstruowany w latach 70-tych. Akceleratory
te będą również użyte w LHC do wytwarzania wiązki protonów.
Ponadto LHC będzie wybudowany w tunelu akceleratora
LEP, dzięki czemu nowe, wielkie prace ziemne nie będą konieczne.
LHC będzie początkowo zainstalowany w miejsce LEP-u, lecz w
przyszłości LEP może być ponownie złożony. Jego magnesy
zostaną zainstalowane na magnesach LHC, co otworzy możliwości
nowych badań z połączonym wykorzystaniem obu akceleratorów.
Zob. też: Polskie strony LHC.
©
Copyright CERN - Ostatnia modyfikacja 1998-06-29