CERN --
Europejska Organizacja Badan Jadrowych
Pierwsza strona Poczatek tematu Poprzednia strona Nastepna strona

Rodziny cząstek

Elektron, neutrino elektronowe oraz para kwarków - górny i dolny - to wszystkie składniki, jakich potrzebujemy, by zbudować całą stabilną materię Wszechświata. Mimo to nie są one wszystkim, czego potrzeba, by nasz Wszechświat stworzyć. Wysokoenergetyczne procesy zachodzące w sposób naturalny we Wszechświecie lub sztucznie generowane w laboratoriach, takich jak CERN, produkują wielką rozmaitość krótkożyjących cząstek - dodatkowe kwarki i neutrina oraz dodatkowe cząstki przypominające elektron. Możemy je pogrupować w dwie "klasy" - kwarki i leptony, z których każda składa się z sześciu członków. Są to wszystkie cząstki materii występujące we współczesnym Modelu Standardowym.

KWARKI górny u (up)powabny c (charm)prawdziwy t (truth lub top)
dolny d (down)dziwny s (strange)piękny b (beauty lub bottom)
LEPTONY elektronmiontaon
neutrino elektronoweneutrino mionoweneutrino taonowe


Biorąc pod uwagę ładunki elektryczne oraz masy członków obu klas odkrywamy, że możemy je pogrupować w pary. Każda klasa zawiera trzy takie pary.

Cząstka (kwark)Masa (GeV/c2)Ładunek elektr.
u (górny)0,005+2/3
d (dolny)0,01-1/3
c (powabny)1,5+2/3
s (dziwny)0,2-1/3
t (prawdziwy)180+2/3
b (piękny)4,7-1/3
Cząstka (lepton)Masa (GeV/c2)Ładunek elektr.
neutrino elektronowe<7x10-90
elektron0,000511-1
neutrino mionowe<0,00030
mion0,106-1
neutrino taonowe<0,030
taon1,7771-1

Elektron i neutrino elektronowe oraz kwarki górny i dolny tworzą pary o najmniejszych masach. Pozostałe cząstki należą już do par cięższych, czy inaczej cięższych "generacji" w klasie.

Eksperymenty przeprowadzone w CERN-ie w zderzaczu LEP wykazały, że są to wszystkie istniejące generacje. Obserwacje te zostały potwierdzone przez pomiary obfitości helu (i innych lekkich pierwiastków) we Wszechświecie powstałym w Wielkim Wybuchu. Istnienie większej liczby generacji we wczesnym Wszechświecie powodowałoby występowanie mniejszej ilości helu.


Pierwsza strona Poczatek tematu Poprzednia strona Nastepna strona
© Copyright CERN - Ostatnia modyfikacja 1998-05-28