Wykłady dla grup szkolnych
« wszystkie zajęcia w tej sesji
|
21 maja 2025 |
„Trzy stany skupienia materii” | |
|---|---|---|
| środowe wykłady dla grup szkolnych | ||
| prowadzący: | prof. Radosław Przeniosło | |
| asysta: | mgr Anita Gardias | |
| czas: | 12:00-13:00, 13:30-14:30 | |
| miejsce: | 0.03a | |
Streszczenie
Już starożytni Grecy doszli do wniosku, że musi istnieć kres podzielności materii. Podstawową „cegiełkę” nazwali atomem. Atomy łączą się w cząsteczki, których istnienie oraz przemieszczanie się możemy zaobserwować pod mikroskopem podziwiając tzw. ruchy Browna. Obecnie wiemy, że atom ma złożoną strukturę, więc o jego niepodzielności nie można już mówić.
Zwyczajowo materię dzieli się na gazy, ciecze i ciała stałe. Podział ten wynika z różnej budowy molekularnej.
Gazy charakteryzują się brakiem kształtu (przyjmują kształt naczynia), są ściśliwe i rozprężliwe. Podczas ogrzewania wzrastają odległości międzycząsteczkowe oraz prędkość cząsteczek. Rośnie wówczas objętość gazu i jego ciśnienie. Powietrze otaczające Ziemię tworzy atmosferę, która wywiera na nas znaczne ciśnienie. Pokażemy szereg doświadczeń ilustrujących ciśnienie w naszym otoczeniu.
Ciecze też nie mają określonego kształtu i są bardzo mało ściśliwe. Wywierają ciśnienie hydrostatyczne na naczynia w których się znajdują oraz na ciała w nich zanurzone. Pływanie ciał wynika z prawa Archimedesa, które uczony odkrył zażywając kąpieli.
Ciała stałe charakteryzują się określonym kształtem. Mogą być twarde lub kruche. Niektóre są sprężyste i pozwalają się odkształcać. Ciała stałe mają często budowę krystaliczną i wtedy ich atomy są ułożone w periodyczne sieci.
Pokażemy kilka doświadczeń w których zmiana warunków, tj. np. zmiana ciśnienia i temperatury powoduje zmianę stanu skupienia materii.
